Trong bài viết này, hãy cùng Công ty Luật TNHH HDS tìm hiểu rõ hơn về quy định của pháp luật Việt Nam về Quyền của cá nhân đối với hình ảnh.
1. Khái niệm quyền của cá nhân đối với hình ảnh
Quyền của cá nhân đối với hình ảnh là một trong những quyền nhân thân được pháp luật Việt Nam bảo vệ. Điều 32 Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định rằng cá nhân có quyền đối với hình ảnh của mình, và việc sử dụng hình ảnh của người khác phải được sự đồng ý của người đó, ngoại trừ các trường hợp được pháp luật quy định khác. Hình ảnh ở đây không chỉ giới hạn ở các bức ảnh chụp mà còn có thể bao gồm video, tranh vẽ, và các hình thức biểu thị khác liên quan đến ngoại hình của cá nhân.
Quyền đối với hình ảnh mang tính nhân thân, không thể chuyển nhượng và tồn tại suốt đời cá nhân đó. Mục tiêu của quyền này là đảm bảo quyền riêng tư và danh dự cá nhân, ngăn chặn các hành vi xâm phạm tới uy tín hoặc lợi dụng hình ảnh vì mục đích thương mại hoặc phi pháp.
2. Phạm vi bảo vệ quyền cá nhân đối với hình ảnh
Quyền của cá nhân đối với hình ảnh được pháp luật Việt Nam bảo vệ hình ảnh cá nhân trong cả không gian công cộng và riêng tư. Người có quyền quyết định việc hình ảnh của mình được sử dụng như thế nào và ở đâu. Điều này bao gồm việc quyết định về:
- Sử dụng trong quảng cáo: Các doanh nghiệp không được sử dụng hình ảnh cá nhân trong các chiến dịch quảng cáo nếu không có sự đồng ý của cá nhân đó.
- Công bố hình ảnh trên mạng xã hội: Đây là một lĩnh vực ngày càng phổ biến, với sự phát triển của công nghệ số. Việc đăng tải hình ảnh cá nhân lên các nền tảng mạng xã hội phải tuân thủ quy định pháp luật về quyền đối với hình ảnh.
- Lưu trữ và truyền tải hình ảnh qua các phương tiện thông tin điện tử: Các tổ chức, cá nhân không được phép phát tán hình ảnh của người khác mà không có sự đồng ý, đặc biệt là trong các trường hợp có khả năng gây thiệt hại đến danh dự và uy tín của cá nhân.
3. Trường hợp ngoại lệ
Quyền của cá nhân đối với hình ảnh mặc dù quy định yêu cầu phải có sự đồng ý của cá nhân khi sử dụng hình ảnh, vẫn có một số trường hợp ngoại lệ được phép theo quy định của pháp luật, bao gồm:
- Sử dụng hình ảnh phục vụ lợi ích công cộng: Các hình ảnh sử dụng trong các chương trình, sự kiện văn hóa, chính trị hoặc xã hội có lợi ích công cộng không cần sự đồng ý cá nhân, nhưng không được làm tổn hại đến uy tín hoặc danh dự của họ.
- Sử dụng trong khuôn khổ pháp luật: Hình ảnh cá nhân có thể được sử dụng khi có yêu cầu của cơ quan nhà nước có thẩm quyền trong các trường hợp điều tra, xử lý vi phạm pháp luật.
4. Hành vi vi phạm quyền đối với hình ảnh
Quyền của cá nhân đối với hình ảnh có nhiều hình thức xâm phạm quyền cá nhân đối với hình ảnh, từ việc đăng tải, chia sẻ hình ảnh mà không có sự đồng ý, đến sử dụng hình ảnh trong các chiến dịch thương mại hoặc quảng bá sản phẩm. Một số hành vi cụ thể bao gồm:
- Sử dụng hình ảnh không có sự đồng ý: Như đã đề cập, việc sử dụng hình ảnh cá nhân trong các bài viết, quảng cáo hoặc sản phẩm thương mại khi không có sự đồng ý là vi phạm pháp luật.
- Biến tướng hoặc sửa đổi hình ảnh: Việc chỉnh sửa hình ảnh cá nhân để gây hiểu lầm, xúc phạm danh dự hoặc sử dụng với mục đích không chính đáng cũng là hành vi xâm phạm quyền đối với hình ảnh.
- Lạm dụng hình ảnh cho mục đích không đúng đắn: Hình ảnh của cá nhân có thể bị lợi dụng cho các mục đích không đúng đắn như lừa đảo, xúc phạm, hoặc vi phạm đạo đức xã hội.
5. Hậu quả pháp lý khi vi phạm quyền đối với hình ảnh
Quyền của cá nhân đối với hình ảnh hành vi xâm phạm quyền cá nhân đối với hình ảnh có thể dẫn đến nhiều hậu quả pháp lý, từ xử phạt hành chính đến trách nhiệm bồi thường thiệt hại. Một số quy định cụ thể bao gồm:
- Xử phạt hành chính: Theo Nghị định 15/2020/NĐ-CP về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bưu chính, viễn thông và công nghệ thông tin, việc xâm phạm quyền đối với hình ảnh có thể bị phạt tiền từ 10 đến 20 triệu đồng, tùy theo mức độ nghiêm trọng của hành vi.
- Bồi thường thiệt hại: Cá nhân bị xâm phạm quyền đối với hình ảnh có thể yêu cầu bồi thường thiệt hại về vật chất và tinh thần. Thiệt hại vật chất có thể bao gồm mất thu nhập do hình ảnh bị sử dụng trái phép, trong khi thiệt hại tinh thần có thể do danh dự, nhân phẩm bị tổn hại.
6. Cách bảo vệ quyền cá nhân đối với hình ảnh
Quyền của cá nhân đối với hình ảnh để bảo vệ quyền đối với hình ảnh, mỗi cá nhân cần chủ động trong việc kiểm soát và bảo vệ thông tin cá nhân của mình. Một số biện pháp bảo vệ bao gồm:
- Thận trọng trong việc chia sẻ hình ảnh: Đối với các hoạt động trên mạng xã hội, mỗi cá nhân cần thận trọng khi chia sẻ hình ảnh cá nhân, chỉ đăng tải hình ảnh lên các nền tảng tin cậy và bảo mật.
- Sử dụng công cụ pháp lý: Khi phát hiện hành vi xâm phạm quyền đối với hình ảnh, cá nhân có thể sử dụng các công cụ pháp lý như khởi kiện ra tòa án, yêu cầu cơ quan chức năng can thiệp và xử lý vi phạm.
- Yêu cầu gỡ bỏ hình ảnh: Trong trường hợp hình ảnh bị đăng tải trái phép, người bị ảnh hưởng có quyền yêu cầu bên vi phạm gỡ bỏ hình ảnh ngay lập tức và xử lý hậu quả phát sinh.
7. Vai trò của cơ quan nhà nước và tổ chức trong việc bảo vệ quyền hình ảnh
Quyền của cá nhân đối với hình ảnh Cơ quan nhà nước, tổ chức có vai trò quan trọng trong việc bảo vệ quyền của cá nhân đối với hình ảnh. Cơ quan chức năng cần thường xuyên tuyên truyền về quyền nhân thân, quyền đối với hình ảnh và quy định pháp luật liên quan để nâng cao nhận thức của xã hội. Đồng thời, các cơ quan chức năng cũng cần nhanh chóng xử lý khi có khiếu nại, tố cáo về hành vi xâm phạm quyền đối với hình ảnh.
Các tổ chức, doanh nghiệp sử dụng hình ảnh trong quảng cáo, truyền thông cần tuân thủ nghiêm ngặt các quy định pháp luật, tránh sử dụng hình ảnh mà không có sự đồng ý của cá nhân, nhằm tránh rủi ro pháp lý và bảo vệ uy tín doanh nghiệp.
8. Kết luận
Quyền của cá nhân đối với hình ảnh là quyền quan trọng, góp phần bảo vệ sự riêng tư, danh dự và uy tín của mỗi người. Trong bối cảnh xã hội hiện đại và công nghệ phát triển mạnh mẽ, việc sử dụng hình ảnh cá nhân ngày càng phổ biến. Do đó, việc nhận thức và bảo vệ quyền này là hết sức cần thiết. Mỗi cá nhân, tổ chức cần tuân thủ pháp luật, tôn trọng quyền đối với hình ảnh, đồng thời có biện pháp chủ động bảo vệ quyền lợi của mình khi bị xâm phạm.
HDS tin rằng việc hiểu và bảo vệ quyền cá nhân đối với hình ảnh không chỉ giúp đảm bảo an toàn cá nhân mà còn góp phần xây dựng một xã hội văn minh, nơi quyền lợi của mọi người được tôn trọng và bảo vệ một cách công bằng.
