Tuyên bố giao dịch dân sự vô hiệu là một khái niệm quan trọng trong luật dân sự Việt Nam, được quy định rõ ràng trong Bộ luật Dân sự. Giao dịch dân sự là các hành vi pháp lý được thực hiện giữa các chủ thể nhằm xác lập, thay đổi hoặc chấm dứt quyền, nghĩa vụ dân sự. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, giao dịch dân sự có thể bị tuyên bố vô hiệu.

Hãy cùng Công ty Luật TNHH HDS tìm hiểu bài viết dưới đây

Giao dịch dân sự là gì?

Giao dịch dân sự là hành vi pháp lý của một hoặc nhiều cá nhân hoặc tổ chức, với mục đích làm phát sinh, thay đổi hoặc chấm dứt quyền và nghĩa vụ dân sự. Ví dụ phổ biến của giao dịch dân sự bao gồm: hợp đồng mua bán, hợp đồng vay mượn, hợp đồng thuê mướn, thỏa thuận chuyển nhượng tài sản, v.v.

Khi nào giao dịch dân sự bị tuyên bố vô hiệu?

Theo quy định tại Điều 123 Bộ luật Dân sự 2015, giao dịch dân sự bị tuyên bố vô hiệu khi không đáp ứng một hoặc nhiều điều kiện sau đây:

Chủ thể giao dịch không có năng lực hành vi dân sự

• Chủ thể của giao dịch phải là người có năng lực hành vi dân sự đầy đủ, không bị hạn chế hoặc mất năng lực hành vi dân sự theo quy định của pháp luật.

Ý chí tự nguyện không đúng

• Giao dịch phải được thực hiện trên cơ sở tự nguyện, không bị lừa dối, ép buộc hoặc đe dọa.

Mục đích và nội dung trái pháp luật

• Giao dịch không được vi phạm điều cấm của pháp luật, không trái đạo đức xã hội, không vi phạm quy định về trật tự công cộng.

Hình thức giao dịch không phù hợp

• Giao dịch phải tuân thủ các quy định về hình thức (bằng văn bản, có công chứng, chứng thực…) nếu pháp luật có quy định.

 Hậu quả của việc tuyên bố giao dịch dân sự vô hiệu

Khi giao dịch dân sự bị tuyên bố vô hiệu, các bên sẽ phải hoàn trả cho nhau những gì đã nhận. Nếu không thể hoàn trả bằng hiện vật thì phải hoàn trả bằng tiền. Ngoài ra, bên có lỗi gây ra giao dịch vô hiệu phải bồi thường thiệt hại cho bên kia (nếu có).

Ví dụ

• Giao dịch vô hiệu do người tham gia không có năng lực hành vi dân sự: Một người chưa đủ 18 tuổi thực hiện hợp đồng mua bán đất đai mà không có sự đồng ý của người đại diện hợp pháp.
• Giao dịch vô hiệu do bị lừa dối, ép buộc: Một người bị đe dọa để ký hợp đồng chuyển nhượng tài sản.

Quy trình tuyên bố giao dịch dân sự vô hiệu

 Đề nghị tuyên bố giao dịch vô hiệu

• Bên yêu cầu tuyên bố giao dịch vô hiệu phải nộp đơn yêu cầu lên Tòa án nhân dân có thẩm quyền.

Thủ tục xét xử

• Tòa án sẽ tiến hành xét xử vụ việc theo thủ tục tố tụng dân sự.

 Quyết định của Tòa án

• Sau khi xem xét các chứng cứ và ý kiến của các bên, Tòa án sẽ ra quyết định tuyên bố giao dịch vô hiệu hoặc không vô hiệu.

Kết luận

Tuyên bố giao dịch dân sự vô hiệu là một quy trình pháp lý quan trọng nhằm bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của các bên tham gia giao dịch. HDS hy vọng mỗi cá nhân và tổ chức bằng cách nâng cao nhận thức pháp luật, cải cách thủ tục, và tăng cường hiệu quả của các cơ quan pháp lý, chúng ta có thể đảm bảo rằng quyền dân sự của mỗi cá nhân được bảo vệ và thực thi một cách hiệu quả. Hiểu rõ về các điều kiện, hậu quả và quy trình tuyên bố giao dịch vô hiệu sẽ giúp các cá nhân và tổ chức thực hiện giao dịch dân sự một cách an toàn và hiệu quả.